Wat 11 jaar geleden begon als een eerste stap in het lager met onze dochter, wordt vandaag afgesloten met het afstuderen van onze zoon. 11 jaar van indrukken, ontmoetingen, nieuwe vriendschappen en een schat aan kennis later neemt niet alleen hij, maar ook de ouder afscheid van een hoofdstuk. Want dat is het wel, een hoofdstuk, een periode die voor ons allemaal enorm veel heeft betekend en dat in zekere zin blijft doen.

Onschuldige tijd

Terugkijkend op mijn jeugdjaren (nu klink ik pas echt als een oude zak), herinner ik me de lagere school vooral als een periode vol vreugde, knutselwerken, de opmerkingen op mijn handschrift (dat het nog steeds vertikt om recht te schrijven), het leren schrijven en het eerste advies van mijn leerkracht vierde leerjaar om vooral te blijven schrijven. Een fijne, onschuldige tijd die ook de fundering vormde van hechte vriendschappen.

Nu, meer dan dertig jaar later, sta ik aan de andere kant en heb ik de lagere school door de ogen van een ouder beleefd en heb ik gezien wat de school met mijn kinderen heeft gedaan, hoe zij de activiteiten hebben beleefd, hoe zij hun rol als leerling hebben uitgeoefend in een school die in de prille jaren 80 ook mijn school was.

En dat was voor hen ook een onschuldige tijd. De spanningen die er in de klas waren, waren er in mijn tijd ook. Meisjes die vanaf het vijfde onderling begonnen te bekvechten, waar jaloezie wel eens de kop opstak, maar dan weer werd gezalfd met een musical.ly-opname (nu Tik Tok). Jongens die vooral in het zesde dezelfde spanningen begonnen te voelen en hun plaats in de groep opeisten, de ene week ruzie, de volgende week beste vrienden. 

Aanvankelijk waren het vooral die jaren die bleven hangen, de laatste jaren ... Tot we recent allerlei filmpjes terugzagen van hun kleutertijd, hun optredens op schoolfeesten, hun uitstappen en het besef groeide dat tijd meedogenloos snel gaat.

Snelle tijd

Het gaat ook zeer snel, een jaar is niets, dat vliegt zo voorbij en voor je het weet is ook de 'onschuldige' tijd voorbij en staan kind en ouder voor nieuwe uitdagingen, uitdagingen die ze moeten aangaan, dat hoort nu eenmaal bij het opgroeien. De kinderen zouden echter niet staan waar ze nu staan zonder die 9 jaar die ze elk op de kleuter- en lagere school beleefd hebben.

Lyrische tijd

Vanaf hun eerste schooldag zijn de kinderen terechtgekomen in een warm nest, zo bestempel ik hun school ook graag. Een nest vol uilen die hun jongen dagelijks voedden met kennis, met waarden en normen, met respect voor elkaar, in welke omstandigheden dan ook. Het nest was en is ook groen in de brede zin van het woord. In een dorp waar betonstop gelijk staat aan betonversnelling zorgt de school voor een heuse oase in de dorpskern, een plek waar nog echt open ruimte is, waar nog ruimte is om te spelen tussen bomen en de sompige grasdauw. 

Maar 'groen' is meer dan dat. Groen is niet zwart-wit denken, maar zelf uitmaken hoe het zit, een kritische houding aannemen, zonder zomaar alles als waarheid te aanvaarden. Groen is geleerd te hebben om respect te tonen voor mekaar, respect voor het anders-zijn, respect voor wie je bent en wat je doet en geen label plakken op iemand. Dat is een zeer belangrijk gegeven dat een goed fundament moet leggen voor wat de leerlingen op hun pad nog zullen tegenkomen, nu en later. Want vergis je niet, het middelbaar is niet altijd een lachertje, dat besef ik maar al te goed. 

Onze kinderen hebben geleerd om vooruit te kijken, want je blindstaren op het verleden creëert alleen maar ergernis, dus waarom zou je je daar druk om maken? Ze hebben geleerd om veerkrachtig te zijn, dat is wat corona ons duidelijk heeft gemaakt. 

Het klaarstomen van peuters tot de tieners die ze nu zijn, kan alleen maar met het grootste respect voor de leerkracht, voor de school, worden behandeld. Ze hebben leren lezen en schrijven, ze hebben leren rekenen, ze hebben kennisgemaakt met heel wat aspecten van het leven, van mens en maatschappij die ze nu verder zullen uitspitten. Elke leerkracht heeft daar zijn/haar stempel op gedrukt, dat kan ook niet anders. En ik bedank hen daar dan ook voor. Ik weet dat we soms botsten, maar dat hoort erbij, we moeten ons kritisch durven opstellen zodat we allemaal kunnen blijven groeien, zowel kind en ouder als leerkracht en school. We moeten dat uiteraard ook op een constructieve manier blijven doen, want met horten en stoten lukt het toch niet. Dat besef ik. 

Ik ga die tijd als ouder missen en ik weet dat de kinderen dat ook (zullen) doen. Nu misschien niet, maar als ze ouder zijn en ze kijken daarop terug, zullen ze dat met hetzelfde sentiment doen als hun ouders, ongetwijfeld. De namen van leerkrachten zullen na al die tijd blijven circuleren, ze zullen voor altijd herinneringen blijven oproepen. Het feit dat ze dat hebben kunnen verwezenlijken, betekent dat ze een steen hebben verlegd. Voor altijd.

Na een lange periode van onzekerheid, van opsluiten en strikte maatregelen, lijken  heel wat mensen de teugels te laten vieren. Als je in de stad wandelt of een terrasje doet lijken de enige overblijvende uitlopers van al die maatregelen de mondmaskers van het winkelpersoneel of bediening te zijn. Voorts geeft onze maatschappij de indruk dat het grotendeels achter de rug is, getuige de spontane pleinfeesten van de studenten. Echter is het beestje niet weg, integendeel.

Grote onderschatting

Het is niet meer dan menselijk dat mensen teruggrijpen naar het oude normaal, naar de dingen die ze hebben moeten opgeven en nu opnieuw kunnen beleven. Wat men echter uit het oog lijkt te verliezen is dat corona nog steeds aanwezig is, in België en in de rest van de wereld. Meer zelfs, in bepaalde werelddelen is er een ongeziene piek van besmettingen en beleven landen nu reeds een tweede golf van brandhaarden. 

Ja, het boezemt mij angst in, enerzijds zie je schrijnende toestanden aan de andere kant van de oceaan en anderzijds zie je joelende menigtes die het juk van corona achter zich hebben gelaten. Die menigtes vergeten dat hun houding en mentaliteit net de ideale kweekvijver zijn voor een virus om zich opnieuw sneller te verspreiden.

Masquerade revisited

Niemand vindt het fijn om een masker te dragen, mezelf incluis, maar het is en blijft wel een noodzaak indien je jezelf en vooral anderen wil behoeden voor erger. Kijk, het is niet omdat jij je goed voelt, je geen drager zou kunnen zijn en anderen niet zou kunnen besmetten.
Het was onlangs een harde confrontatie toen mijn behandelende arts me zei dat mijn immuniteit voor altijd aangetast is en ik best afstand houd met mondmasker in de aanslag. Hij heeft dat zelfs op papier gezet zodat ik mezelf kan verantwoorden in het geval het nodig zou zijn (wat inderdaad te gek voor woorden is, maar geloof me, niet iedereen neemt corona ernstig). Ik dacht immers dat het allemaal wel zou meevallen. Klets. De gevolgen van corona op lange termijn zijn dan ook niet van de poes, organen kunnen er schade door oplopen. Met maar één dierbare nier neem ik dat advies dus best extra ter harte. Ook nu nog kamp ik met hoofdpijn en vermoeidheid, drie maanden na het doormaken van wat wellicht corona was. Geen kattenpis.

Plezier en gezondheid licht verteerd

Bovenstaande heeft wel een en ander in beweging gezet, zo heb ik een reis geannuleerd omdat ik in het buitenland geen garanties heb. Ik kan niet voorzien dat ik niet besmet zou raken, simpel. Europese toeristen zullen hun vakantie her en der doorbrengen, om maar te zwijgen van het potentieel openstellen van de buitengrenzen. Mijn gezondheid is me meer waard dan de stress die ik op een buitenlands strand, winkel of dergelijke zou ervaren en het risico dat ik er zou lopen. Niet altijd door iedereen even goed te vatten, maar goed, dat zijn de feiten waarmee ik nu verder moet. Overdreven? Voor iemand die weinig gezondheidsproblemen heeft gehad wellicht wel, maar niet voor iemand die een medische rugzak heeft. 

Voorts moet ik vaststellen dat er een grote kloof is tussen wat de Veiligheidsraad voorschrijft en wat er in de praktijk wordt toegepast. Zo waren we gisteren met enkele vrienden gaan eten in het centrum van Mechelen. De menukaart was niet ontsmet en bevatte nog de sausresten en huidschilfers van een van de vorige tafelgasten. Het peper- en zoutvat stonden gewoon nog op tafel en waren duidelijk onaangeroerd blijven staan. De tafels stonden op dezelfde manier geschikt als voor corona, de terrassen zaten overvol. Opnieuw potentiële kweekvijvers. Ook de bakker in het dorp bereidde een smos zonder bescherming (geen handschoenen, geen masker). Tja ...

Als iedereen zich zou houden aan de regels, dan pas durf ik een optimistische houding aan te nemen, want dan weet ik dat de cijfers snel zullen wegebben. Maar het virus is venijnig en kan zeer snel terug opflakkeren. Laten we dat gewoon vermijden en onze trots, ego's en koppige houding even minder prioriteit geven.  Toch?
​

Ik ben niet echt het type dat zich snel opboeit in zaken, niet goed voor het hart, niet goed voor de geest. Echter is mijn mentale gezondheid de laatste weken danig op de proef gesteld door hoe het onderwijs de hele coronaperiode even op enkele weken leek te willen inhalen. Mijn zoon, Fre, zit in het zesde en gaat sinds vijftien mei terug naar school. Aanvankelijk deeltijds en sinds twee weken voltijds. In die periode dat hij terug naar school gaat, ging ik er (samen met andere ouders) van uit dat de school optimaal zou inzetten op het begeleiden van de leerlingen. Anders verwoord: het optimaal gebruiken van de resterende tijd om samen de stof te herhalen en eventueel die leerlingen die een achterstand zouden hebben opgelopen de kans te bieden om tot in de laatste week te oefenen, vragen te stellen, met klasgenoten in kleinere groepjes de stof bespreken, mekaar helpen. 

Stof verwerkt? De toets beslist

Neen, wat wordt er beslist? We gaan de leerlingen overstelpen met taken en hen in de allerlaatste week herhalingstoetsen voorschotelen omdat ‘we moeten kunnen zien dat ze de stof hebben verwerkt’, want blijkbaar kan dat niet op bovenstaande manier. Mij ga je niet vertellen dat je dit alles even op een maand hebt ingehaald. Het maakt me triest dat ondanks alles wat de leerlingen hebben doorgemaakt (want geef toe, de lockdown was geen lachertje, het afstandsonderwijs was wat onwennig en niet voor iedereen even evident) er geen ruimte is gecreëerd om rekening te houden met wat de leerlingen bij al het voorgaande gevoeld hebben of nog steeds voelen. 

De impact die corona, de negatieve berichtgeving op het nieuws, de doden, de angsten, afstandsonderwijs en (fysiek) sociaal isolement op kinderen hebben gehad is naar mijn mening groot. Al die indrukken moeten door die hoofdjes worden verwerkt, die moeten een plaats krijgen. Zeg me niet dat het overdreven is, want dat is het niet. Ondanks alles hebben ze veerkracht getoond en hebben ze er in de mate van het mogelijke het beste van gemaakt. Respect kids! Echter nu even snel een kwartaal laten verwerken en denken dat het daarmee opgelost is, is flagrant fout. Dat is misschien goed voor de snellere of meer verstandige leerlingen, maar de anderen hebben een achterstand opgelopen.  Het is gewoon teveel om te verwerken. 

Brulboei Briers

Mijn excuses alvast voor wat hier een tirade lijkt te zijn, maar het is een frustratie die ik in de plaats van mijn zoon voel. Hij zit met nieuwe angsten, angsten om te falen, angsten omdat zijn ‘studeerplanning’ overhoop wordt gehaald, een prestatiedrang waarvan hij voelt dat hij die niet aankan, maar toch moet doorzetten. Al die stress, al die zaken die hij nu ervaart door de hoeveelheid stof die nu wordt gegeven en niet gespreid wordt over de tijd en ruimte die hem in het laatste schooljaar nog rest, is niet wat hij in gedachten had bij het afsluiten van zijn loopbaan op de lagere school. Wat is er mis met de tijd van toetsen om te zetten naar tijd voor extra bevraging, toelichting, desnoods begeleiding van kleinere groepjes die wat meer duiding nodig hebben? Het gaat hier wel om een kwartaal aan stof he beste lezer. Mijn zoon zit vol angsten, faalangsten die tijdens een toets nogmaals worden blootgelegd, die hem daar nogmaals mee zullen confronteren en hem nog verder naar beneden zullen trekken. Terwijl die laatste week moet worden omgezet in een positieve beleving.

Kuddegeest

De school is trouwens niet de enige die deze aanpak volgt, er zijn er blijkbaar nog die hun leerlingen overladen met taken, toetsenweken en periodes van voorbereidings- en planningsdruk (en dat tot vrijdag 26 juni!). Waar is de empathie die uit deze bijzondere periode zou moeten ontstaan zijn? Zijn de mentale gezondheid en misschien zelfs de mentale vermoeidheid, veroorzaakt door ALLES wat corona met zich meebracht dan niet een factor waarmee we rekening moeten houden? 

Alvorens ik hier een tirade uit de onderwijshoek op me afgevuurd krijg, dit is een gevoel waarmee ik, samen met echt wel wat ouders, zit, als ouder en enkel als ouder. Overtuig ons van het tegendeel. Overtuig ons ervan dat het lager onderwijs niet de dinosaurus is die vooral checklijstjes afvinkt, maar een instelling kan zijn die kan en soms zelfs moet afwijken van aloude dogma’s die nog nooit te maken hebben gehad met deze uitzonderlijke situatie. Dit staat los van de inspanningen die tijdens de lockdown zijn geleverd, want ik weet dat leerkrachten echt wel hun best hebben gedaan om dit op afstand op hun manier aan te pakken (alhoewel ik ook daar grote verschillen in aanpak heb vastgesteld). Ik heb bovendien ook het uiterste respect voor het leerkrachtenteam dat erin geslaagd is de volledige school te kunnen laten heropstarten na de lockdown.

Maar toch, laat de teugels even vieren, bestook ze nu niet met toetsen en taken die bovenop alle hogervermelde indrukken nogmaals zorgen voor stress en werkdruk en die hen confronteren met een realiteit waar ze nu net zoveel voor vrezen: aantonen dat ze de stof niet kennen en geen tijd meer hebben in de laatste week om daar iets aan te doen. Het is gewoon teveel. Geef ze wat rust in hun hoofd, het is hun allerlaatste week in het lager onderwijs. 

update 19/06

Ondertussen is bovenstaande wat beter gekaderd en is benadrukt dat de knopen reeds zijn doorgehakt en dat de toetsen enkel zullen peilen naar waar de leerlingen nu staan, zonder deze in rekening te nemen bij een eventuele klassenraad. Wij hebben Fre dan ook gezegd dat hij zich niet meer moet suf blokken, de opdrachten en taken van de laatste weken zullen al wel een duidelijke schets gemaakt hebben van wat hij al dan niet heeft verworven van kennis. 

Het was niet mijn bedoeling om alle onderwijsmensen over dezelfde kam te scheren, want blijkbaar werd dat wel zo gelezen. In the heat of the moment durf je wel eens ongewild bruggen te verbranden, wat voor een stoïcijns iemand als ik normaal niet van mijn gewoonte is. Verbindend werken, weet je wel ;-). Bon, dat gezegd zijnde hoop ik dat de verzuchtingen ter harte worden genomen en gebruikt worden om te kunnen groeien, waarbij een goede, duidelijke en ongenuanceerde communicatie in moeilijke tijden ervoor zal zorgen dat elke betrokken partij er sterker uitkomt.

Fijn weekend,
Tim

Vandaag heb ik op de E19 een fraai staaltje verkeersagressie meegemaakt. Terwijl mijn Leaf in ‘insane’-mode aan een duizelingwekkende snelheid van 100 km/u huiswaarts reed, zag ik hem van ver komen aanscheuren. Je kon er niet naast kijken, het dominante type dat de pechstrook op dat moment gebruikte als privéstrook, het type dat zich beter waant dan de rest en het zich permitteert om rechts in te halen. Ja, beste lezer, de man die vindt dat de nulmeridiaan door zijn aars loopt en waarvan de aambeien spontaan uitzetten bij de gedachte aan een rijhuis zonder oprit.

Mijn rechterspiegel zag aanvankelijk een grijze schim, die gaandeweg omgezet werd in een nagelnieuwe BMW5 cabrio met gepersonaliseerde nummerplaat ‘MMMMMMM’, net gewassen met 120 liter vers kraantjeswater en behandeld met een speciale regenbestendige wax. Normaal spot ik ze wat verder van huis, maar nu dus niet, het type Knokke-bezoeker dat er op wonderlijke wijze in slaagt om de mouwen van zijn roze trui (‘Miami pink’ voor de kenners) netjes over de schouders te laten hangen, ondanks de cabriostand.

Net op dat moment begon mijn wagen zich wat vreemd te gedragen en neigde naar rechts. Ondanks het tegensturen, kon ik niet anders dan me op de pechstrook te begeven. Ik vertraagde ...
​
De BMW5 naderde met rasse schreden en maande me opzij te gaan door het gaspedaal stevig in te drukken en wild te flikkeren met de koplampen. Ik wist dat hij me met morsesignalen iets wilde zeggen, maar kon er niets uit opmaken. Ik kon enkel antwoorden met ‘S.O.S.’, wat ik met mijn achterlichten dan ook deed: drie keer kort remmen, drie keer langer remmen en opnieuw drie keer kort. Het leek te helpen, de man vertraagde ook. Ik stopte.
Ik zette mijn vier knipperlichten aan, trok een hesje aan en begaf me naar de vangrail. De BMW5-man bleef even in zijn wagen zitten, maar besliste uiteindelijk uit te stappen. Terwijl uit zijn luidsprekers ‘Hold Me Now’ van Johny Logan galmde, kwam hij met kordate tred op me af en kon ik hem eindelijk aanschouwen: de lichtgrijze golvende haren, naar achter gekamd met Brylcreem en vergroeid met Ray Ban, een chinobroek en cognackleurige schoenen die een aria van een klakmars leken te spelen die de jaren 30 deden verbleken.

‘Awel paljas, wat denken we te doen? Mij even blokkeren of wa?’

Terwijl ik mijn hand voor mijn ogen hield (ik werd verblind door de reflectie van de zon op zijn Hugo Boss-horloge), maakte ik hem duidelijk dat mijn wagen pech had en ik niet anders kon dan me op de pechstrook te begeven.

‘Net wanneer ik afkom, hoe toevallig. Dat maak je mij niet wijs, paljas.’

° ‘Paljas. Werkelijk? Dus u noemt iemand die de pechstrook gebruikt een paljas terwijl u zelf een overtreding begaat? U kent mij niet. Laat me rustig de pechdiensten bellen en zet uw reis verder.’

‘Oh we gaan mij hier even negeren zie, meneer Leafke met zijn lange baard. Ga thuis nog wat bomen knuffelen.’ Hij draaide zich om en leek aanstalten te maken om terug naar zijn wagen te gaan. Hij draaide nog enkele rituele rondjes met de handen in zijn zij - dat doen alfamannetjes in Knokke naar ‘t schijnt. Oh kijk, hij kwam weer af.
‘Je weet toch wie ik ben, he?’

Ik herkende zijn stem inderdaad van ergens, maar kon niet zeggen of ik ze al eens in een documentaire over subculturen had gehoord of in een programma waar mensen bij mekaar komen eten en mekaar een kloot afdraaien met een score.

‘Ik verdien een pak meer dan jou met jouw’, hij keek naar de belettering op mijn wagen ‘braaaaanding’. Ik spel het zo omdat het duidelijk om een Antwerpenaar ging.

​° ‘Branding, op zijn Engels, braaaan - ding’, terwijl ik mijn beste received pronunciation te berde bracht.

‘Mijnheer kan ook Engels, proficiat.’

° ‘Dank je, dat apprecieer ik, ja, ik ben ook leerkracht, taalcoach.’

‘Kut met peren, een onderwijzer, nog ene die niks doet en profiteert van het afstandsonderwijs.’ Wat een kut met peren te zien heeft, is me niet duidelijk. Vermoedelijk is het in dat ene kookprogramma een keer aan bod gekomen of is het een gangbare uitspraak in de Knokse subcultuur.

‘En nog eens iets he, allemaal goed en wel he dat de kust veilig is voor kleuters ... en wij dan, is die dan voor ons niet veilig, mogen wij niet naar de kust?’

Ik stond op het punt om hem de betekenis van homoniemen uit te leggen, maar wellicht zouden zijn aambeien dat niet aangekund hebben. Ik nam mijn sleutelbos, plaatste de sleutels netjes tussen mijn vingers en sloeg hem bewusteloos.
Gelukkig deed mijn wagen het weer en kon ik de tocht uit mijn droom hervatten.