Onderwijs lost mentale gezondheid kinderen op met toetsen

Ik ben niet echt het type dat zich snel opboeit in zaken, niet goed voor het hart, niet goed voor de geest. Echter is mijn mentale gezondheid de laatste weken danig op de proef gesteld door hoe het onderwijs de hele coronaperiode even op enkele weken leek te willen inhalen. Mijn zoon, Fre, zit in het zesde en gaat sinds vijftien mei terug naar school. Aanvankelijk deeltijds en sinds twee weken voltijds. In die periode dat hij terug naar school gaat, ging ik er (samen met andere ouders) van uit dat de school optimaal zou inzetten op het begeleiden van de leerlingen. Anders verwoord: het optimaal gebruiken van de resterende tijd om samen de stof te herhalen en eventueel die leerlingen die een achterstand zouden hebben opgelopen de kans te bieden om tot in de laatste week te oefenen, vragen te stellen, met klasgenoten in kleinere groepjes de stof bespreken, mekaar helpen. 

Stof verwerkt? De toets beslist

Neen, wat wordt er beslist? We gaan de leerlingen overstelpen met taken en hen in de allerlaatste week herhalingstoetsen voorschotelen omdat ‘we moeten kunnen zien dat ze de stof hebben verwerkt’, want blijkbaar kan dat niet op bovenstaande manier. Mij ga je niet vertellen dat je dit alles even op een maand hebt ingehaald. Het maakt me triest dat ondanks alles wat de leerlingen hebben doorgemaakt (want geef toe, de lockdown was geen lachertje, het afstandsonderwijs was wat onwennig en niet voor iedereen even evident) er geen ruimte is gecreëerd om rekening te houden met wat de leerlingen bij al het voorgaande gevoeld hebben of nog steeds voelen. 

De impact die corona, de negatieve berichtgeving op het nieuws, de doden, de angsten, afstandsonderwijs en (fysiek) sociaal isolement op kinderen hebben gehad is naar mijn mening groot. Al die indrukken moeten door die hoofdjes worden verwerkt, die moeten een plaats krijgen. Zeg me niet dat het overdreven is, want dat is het niet. Ondanks alles hebben ze veerkracht getoond en hebben ze er in de mate van het mogelijke het beste van gemaakt. Respect kids! Echter nu even snel een kwartaal laten verwerken en denken dat het daarmee opgelost is, is flagrant fout. Dat is misschien goed voor de snellere of meer verstandige leerlingen, maar de anderen hebben een achterstand opgelopen.  Het is gewoon teveel om te verwerken. 

Brulboei Briers

Mijn excuses alvast voor wat hier een tirade lijkt te zijn, maar het is een frustratie die ik in de plaats van mijn zoon voel. Hij zit met nieuwe angsten, angsten om te falen, angsten omdat zijn ‘studeerplanning’ overhoop wordt gehaald, een prestatiedrang waarvan hij voelt dat hij die niet aankan, maar toch moet doorzetten. Al die stress, al die zaken die hij nu ervaart door de hoeveelheid stof die nu wordt gegeven en niet gespreid wordt over de tijd en ruimte die hem in het laatste schooljaar nog rest, is niet wat hij in gedachten had bij het afsluiten van zijn loopbaan op de lagere school. Wat is er mis met de tijd van toetsen om te zetten naar tijd voor extra bevraging, toelichting, desnoods begeleiding van kleinere groepjes die wat meer duiding nodig hebben? Het gaat hier wel om een kwartaal aan stof he beste lezer. Mijn zoon zit vol angsten, faalangsten die tijdens een toets nogmaals worden blootgelegd, die hem daar nogmaals mee zullen confronteren en hem nog verder naar beneden zullen trekken. Terwijl die laatste week moet worden omgezet in een positieve beleving.

Kuddegeest

De school is trouwens niet de enige die deze aanpak volgt, er zijn er blijkbaar nog die hun leerlingen overladen met taken, toetsenweken en periodes van voorbereidings- en planningsdruk (en dat tot vrijdag 26 juni!). Waar is de empathie die uit deze bijzondere periode zou moeten ontstaan zijn? Zijn de mentale gezondheid en misschien zelfs de mentale vermoeidheid, veroorzaakt door ALLES wat corona met zich meebracht dan niet een factor waarmee we rekening moeten houden? 

Alvorens ik hier een tirade uit de onderwijshoek op me afgevuurd krijg, dit is een gevoel waarmee ik, samen met echt wel wat ouders, zit, als ouder en enkel als ouder. Overtuig ons van het tegendeel. Overtuig ons ervan dat het lager onderwijs niet de dinosaurus is die vooral checklijstjes afvinkt, maar een instelling kan zijn die kan en soms zelfs moet afwijken van aloude dogma’s die nog nooit te maken hebben gehad met deze uitzonderlijke situatie. Dit staat los van de inspanningen die tijdens de lockdown zijn geleverd, want ik weet dat leerkrachten echt wel hun best hebben gedaan om dit op afstand op hun manier aan te pakken (alhoewel ik ook daar grote verschillen in aanpak heb vastgesteld). Ik heb bovendien ook het uiterste respect voor het leerkrachtenteam dat erin geslaagd is de volledige school te kunnen laten heropstarten na de lockdown.

Maar toch, laat de teugels even vieren, bestook ze nu niet met toetsen en taken die bovenop alle hogervermelde indrukken nogmaals zorgen voor stress en werkdruk en die hen confronteren met een realiteit waar ze nu net zoveel voor vrezen: aantonen dat ze de stof niet kennen en geen tijd meer hebben in de laatste week om daar iets aan te doen. Het is gewoon teveel. Geef ze wat rust in hun hoofd, het is hun allerlaatste week in het lager onderwijs. 

update 19/06

Ondertussen is bovenstaande wat beter gekaderd en is benadrukt dat de knopen reeds zijn doorgehakt en dat de toetsen enkel zullen peilen naar waar de leerlingen nu staan, zonder deze in rekening te nemen bij een eventuele klassenraad. Wij hebben Fre dan ook gezegd dat hij zich niet meer moet suf blokken, de opdrachten en taken van de laatste weken zullen al wel een duidelijke schets gemaakt hebben van wat hij al dan niet heeft verworven van kennis. 

Het was niet mijn bedoeling om alle onderwijsmensen over dezelfde kam te scheren, want blijkbaar werd dat wel zo gelezen. In the heat of the moment durf je wel eens ongewild bruggen te verbranden, wat voor een stoïcijns iemand als ik normaal niet van mijn gewoonte is. Verbindend werken, weet je wel ;-). Bon, dat gezegd zijnde hoop ik dat de verzuchtingen ter harte worden genomen en gebruikt worden om te kunnen groeien, waarbij een goede, duidelijke en ongenuanceerde communicatie in moeilijke tijden ervoor zal zorgen dat elke betrokken partij er sterker uitkomt.

Fijn weekend,
Tim